Enugu Narasimha Reddy: From Humble Beginnings to the Pinnacle of Literature and Culture

ఏనుగు నరసింహారెడ్డి: సాధారణ కుటుంబం నుంచి సాహిత్య–సాంస్కృతిక శిఖరాల వరకు

సాధారణ రైతు కుటుంబంలో జన్మించి, చిన్నతనంలోనే తండ్రిని కోల్పోయి, తల్లి త్యాగంతో చదువుకుని ఎదిగిన బాలుడు – ఈ రోజు తెలంగాణ భాషా, సాంస్కృతిక శాఖ డైరెక్టర్‌గా బాధ్యతలు స్వీకరించాడు. డా. ఏనుగు నరసింహారెడ్డి పేరు ఇప్పుడు పరిపాలనా క్రమశిక్షణ, సాహిత్య సృజనాత్మకత రెండింటికీ ప్రతీకగా మారింది. రెవెన్యూ నుంచి సాంస్కృతిక శాఖ డైరెక్టర్ వరకు ఆయన ప్రయాణం, మూలమలుపు నుంచి తెలంగాణ రుబాయీల వరకు ఆయన రచనలు అన్నీ కలసి ఒక సాధారణ వ్యక్తి అసమాన్యుడిగా ఎదిగిన ఆయన జీవనగాథను చెబుతాయి.

తల్లి త్యాగం, కొడుకు స్వప్నం
తల్లి ఆశయాలే ఆయనకు జీవిత మార్గదర్శకం

1968లో యాదాద్రి-భువనగిరి జిల్లా కల్లోనికుంట గ్రామంలో రైతు కుటుంబంలో జన్మించిన ఏనుగు నరసింహారెడ్డి చిన్నతనంలోనే తండ్రిని కోల్పోయాడు. తల్లి లక్ష్మమ్మ త్యాగమే ఆయనకు జీవన పునాది. తార్నాకలో కొంతకాలం గడిపిన తరువాత చిట్యాలలో స్థిరపడ్డారు. అక్కడే ఆయన పుస్తకాలపై ప్రేమ పెంచుకున్నాడు.

కలంతో నడిచిన కుర్రాడు

చిట్యాలలో పదవ తరగతి, రామన్నపేటలో ఇంటర్మీడియట్ పూర్తి చేసి, నల్గొండ నాగార్జున ప్రభుత్వ కళాశాలలో డిగ్రీ చదివాడు. ఉస్మానియా యూనివర్సిటీలో ఎంఏ, తెలుగు విశ్వవిద్యాలయంలో ఎం.ఫిల్, పీహెచ్.డి పూర్తి చేశాడు. విద్యార్థి దశలోనే ఆయన కవిత్వం పత్రికల్లోనే కాకుండా ఆకాశవాణిలో సైతం వినిపించేది .

మట్టిలోంచి మొలకేత్తిన కలం వేదనల్ని వచనాలుగా రాసింది.”

డిప్యూటీ తహసీల్దారు నుంచి భాషా-సాంస్కృతిక శాఖ డైరెక్టర్‌ వరకు

చదువుల్లో చురుకుగా ఉండే నరసింహా రెడ్డి గ్రూప్ 2ఏ పరీక్షలో రెండో ర్యాంకు సాధించి రెవెన్యూ శాఖలో చేరాడు. మెదక్, నిజామాబాద్, కరీంనగర్, హైదరాబాద్, రంగారెడ్డిలో పలు స్థానాల్లో సేవలందించాడు. మేడ్చల్ మల్కాజిగిరి జిల్లా అదనపు కలెక్టర్, తరువాత మహబూబ్‌నగర్ జిల్లా అదనపు కలెక్టర్ (రెవెన్యూ)గా పని చేశారు. ఈ రోజు ఆయన తెలంగాణ భాషా సాంస్కృతిక శాఖ డైరెక్టర్‌గా బాధ్యతలు స్వీకరించడం ఆయన ఉద్యోగ, సాహిత్య ప్రస్థానంలో కొత్త అధ్యాయం.

సాహిత్యలోకంలో ఏనుగు

ఆయన హృదయం ఎప్పుడూ కవిత్వంలోనే నడిచింది. మూలమలుపు, అంతరంగం, తెలంగాణ రుబాయీలు, హైదరాబాద్ విషాదం, ఏడుకోలల బాయి వంటి రచనలు తెలుగు సాహిత్యంలో గాఢమైన ముద్ర వేశాయి.

నాన్న లేకపోయినా
అమ్మ ఒక్కతై నన్ను నడిపింది,
ఆమె మౌనంలో నేను విన్నాను
పల్లె గాథల గీతం.”

సాహిత్య అకాడమీ అనుభవం

2017లో తెలంగాణ సాహిత్య అకాడమీ తొలి కార్యదర్శిగా ఆయన 100కి పైగా గ్రంథాలు ప్రచురింపజేశారు. సాహిత్య చైతన్యాన్ని ప్రజల మధ్యకు తీసుకువచ్చిన అనుభవం ఇప్పుడు ఆయన కొత్త బాధ్యతలో బలమైన పునాది కానుంది.

కలలే మన మూలమలుపు, వాటిని వెంబడించే కాళ్లే మన యాత్ర.”

కొత్త అధ్యాయం – భాషా సాంస్కృతిక శాఖ

శ్రీ ఏనుగు నర్సిహ్మారెడ్డి 2025 సెప్టెంబర్ 18న భాషా-సాంస్కృతిక శాఖ డైరెక్టర్‌గా బాధ్యతలు చేపట్టారు. ఈ నెల 21న ప్రారంభమయ్యే బతుకమ్మ ఉత్సవాలు ఆయనకు మొదటి సవాలు. సాహిత్యంలో పల్లె గీతాలు రాసిన ఆయన, ఇప్పుడు పల్లె పండుగను నిర్వహించబోతున్నారు.

ప్రజల విశ్వాసమే వారికి వేదిక,
ప్రజల మరుపే వారికి రాజ్యం.”

సాహిత్యం నా ఆత్మ, ఉద్యోగం నా కర్తవ్యము – రెండూ కలిసి ప్రజల కోసం.”

ప్రధాన రచనలు

• మూలమలుపు (2018)
• అంతరంగం (2018)
• తెలంగాణ రుబాయీలు (2020)
• హైదరాబాద్ విషాదం (2016)
• ఏడుకోలల బాయి (రాజకీయ శతకం)
• నేనే, సమాంతర స్వప్నం, కొత్త పలక

ఏనుగు నరసింహారెడ్డి గారి రచనలు ఎక్కువగా సామాజిక చైతన్యం, రాజకీయ అవగాహన, పల్లె జీవితం చుట్టూ తిరుగుతాయి. ఆయన కవిత్వం వచనశైలిలో ఉండి, వేదనతో పాటు ఆశను కలిపి చెబుతుంది. కొన్ని ఉదాహరణలు (ఆయన సంపుటాల నుండి విమర్శకులు ప్రస్తావించిన పంక్తులు):

తెలంగాణ రుబాయీలు (2020) నుండి

పల్లెలో పసి బిడ్డలు బడికి వెళ్లే మార్గం
మట్టి దారి అయినా జ్ఞానమార్గమవుతుంది.
వీధిలో జనం నడిచే ప్రతి అడుగులోనూ
తెలంగాణ స్వరమే మోగుతుంది.”

ఇక్కడ ఆయన పల్లె భాషను, జ్ఞానాన్ని, తెలంగాణ స్వరాన్ని కలిపి ఒక కవిత్వ ప్రతిభ చూపించారు.

మూలమలుపు (2018) నుండి

కలలే మన మూలమలుపు
వాటిని వెంబడించే కాళ్లే మన యాత్ర.
నిన్నటి కష్టాలు రేపటి వెలుగులు
మన రక్తంతో రాసిన చరిత్ర.”

సాధారణ మనిషి పోరాటాన్ని మూలమలుపు” అనే ప్రతీకతో చూపించారు.

ఏడుకోలల బాయి (రాజకీయ శతకం) నుండి

ఓటు అడిగే నోరు మిఠాయిలా పలికినా
అదే నోరు గెలిచిన తర్వాత కత్తిలా గుచ్చుతుంది.
ప్రజల విశ్వాసమే వారికి వేదిక,
ప్రజల మరుపే వారికి రాజ్యం.”

ఇది ఆయనకు ప్రత్యేక ఖ్యాతి తెచ్చిన వ్యంగ్యరచన. రాజకీయ వంచనను పద్య రూపంలో బహిర్గతం చేశారు.

అంతరంగం (2018) నుండి

మనిషి అంతరంగమే నిజమైన మాప్
అది చూపే దిశే మన మార్గం.
నువ్వు రాసే పద్యం నిన్ను చెప్పకపోతే
అది శూన్యం అవుతుంది.”

సాహిత్యం నిజాయితీగా ఉండాలని, రచయిత తన అంతరంగాన్ని ప్రతిబింబించాలని చెప్పిన వాక్యం.

హైదరాబాద్ విషాదం (2016) నుండి

పాతబస్తీ గోడలపై రక్తపు మరకలు
ఇంకా ఎండిపోలేదు.
ప్రశ్నలన్నీ మూగబోయినప్పుడు
కవిత్వమే మిగిలింది.”

నగర హింస, బాధ, సామాజిక చరిత్రను సాహిత్య భాషలో ప్రతిబింబించిన పంక్తులు.

ఏనుగు నరసింహారెడ్డి గారి వాక్కులు

• -అమ్మ మౌనం నాకు కవిత్వం నేర్పింది.”
• -మట్టిలోంచి మొలిచిన కలం వేదనల్ని వచనాలుగా రాసింది.”
• -ప్రజల విశ్వాసమే వారికి వేదిక, ప్రజల మరుపే వారికి రాజ్యం.”
• -కలలే మన మూలమలుపు, వాటిని వెంబడించే కాళ్లే మన యాత్ర.”

సాధారణ కుటుంబం నుంచి అసమాన్యుడిగా ఎదిగిన ఆదర్శ అధికారి ఏనుగు నరసింహారెడ్డి. ఆయన కలం సాహిత్యానికి, ఆయన పరిపాలన ప్రజలకు, ఆయన కొత్త బాధ్యత తెలంగాణ భాషా–సాంస్కృతిక రంగానికి దిశానిర్దేశం అవుతుంది.

✍️పురుషోత్తం నారగౌని

About the Author

admin

Administrator

Visit Website View All Posts